Okres świąt Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas. Choć wydawać by się mogło, że tuż za naszą zachodnią granica tradycje świąteczne nie mogą znacznie odbiegać od naszych rodzimych, zwłaszcza, że część z nich przyszła do nas właśnie z zachodu, to istnieje kilka zasadniczych różnic w świętowaniu Bożego Narodzenia, które powinien znać każdy opiekun osób starszych w Niemczech.

Znajomość tradycji świątecznych kraju, w którym pracujemy jest niezmiernie ważna. Jest to przejaw szacunku do kraju, w którym jesteśmy gościem. Zaś w pracy opiekuna przydatna wiedza, która nawet jeżeli święta spędzimy w swoim rodzinnym domu, pozwoli zacieśnić więzy pomiędzy opiekunem a podopiecznym (np. w trakcie adwentu i świątecznych przygotowań), a także umili wspólnie spędzany czas.

Adwent

Adwent podobnie jak w Polsce w Niemczech trwa cztery tygodnie. Jednak Niemcy przywiązują szczególną uwagę do przygotowań świątecznych i dekoracji domów. Najważniejszą dekoracją domu jest wieniec adwentowy składający się z gałązek jodły lub świerku, fioletowych wstążek oraz czterech świec – każda świeca przypada na jedną niedzielę adwentu. Zieleń gałązek symbolizuje nadzieję, fiolet wstążek – zadumę nad przeszłością, a świeczki – światło. W każdą niedzielę zapala się jedną ze świec, aż do Bożego Narodzenia, kiedy palą się wszystkie cztery.

Kolejną dekoracją są światełka oraz papierowe dekoracje umieszczane w oknach, a także coraz bardziej popularne także u nas – kalendarze adwentowe.

Do adwentowych tradycji należą także bardzo popularne jarmarki bożonarodzeniowe tzw. Weihnachtsmärkte. Co roku organizuje się około 150 jarmarków świątecznych. Rozpoczynają się wraz z początkiem adwentu a kończą przed lub po Bożym Narodzeniu. Podczas jarmarków można kupić ozdoby świąteczne, słodycze, prezenty, produkty lokalnych producentów, spróbować tradycyjnych potraw świątecznych np. pierniczków (Lebkuchen, Pfefferkuchen), a przede wszystkim skosztować jarmarcznego specjału czyli grzanego wina z przyprawami – Glühwein.

Wigilia – Heiligabend

W Niemczech Wigilia nie jest tak mocno celebrowana jak Polsce. Prawdziwe święta zaczynają się 25 grudnia. W Wigilię na stole znajdziemy 9 potraw, warto dodać, że w tym dniu w Niemczech nie obowiązuje post, stąd możemy spotkać się m.in. z pieczonymi kiełbaskami, oprócz tego przygotowuje się sałatkę ziemniaczaną i potrawy z kiszonej kapusty.

Podczas składania życzeń Niemcy nie łamią się opłatkiem, prezenty zamiast pod choinka znajdują się na stole. Nie ma także tradycji wkładania sianka pod obrus i nie zostawia się dodatkowego nakrycia dla wędrowca, za to pod każdym talerzykiem umieszcza się pieniążek, który ma przynieść dobrobyt na przyszły rok. W Niemczech nie odprawia się pasterki.

Boże Narodzenie

Pierwszy dzień świąt to dzień wystawnego świętowania. Na stołach pojawia się pieczona gęś nadziewana kasztanami lub jabłkami, dziczyzna, kiełbasy oraz dania na bazie kiszonej i świeżej kapusty. Wśród słodkości znajdziemy pierniczki, które przyrządza się wyłącznie w okresie Bożego Narodzenia oraz struclę nadziewaną bakaliami – Weihnachtsstollen.

Niemcy dużą przywiązują dużą uwagę do wspólnego świętowania i muzykowania. Podczas świąt w domach wspólnie śpiewa się kolędy, najpopularniejsze to O Tannenbaum (kolęda o choince), Stille Nacht (Cicha noc) czy O du frohliche (O błogosławiony).

Spędzanie świąt razem z podopiecznym

Bez względu na to, czy podopieczny święta spędza z rodziną, czy jedynie z opiekunem, warto wspólnie zaplanować przygotowania adwentowe i porozmawiać z podopiecznym o tradycjach świątecznych, które kultywuje się w jego rodzinie oraz o wspólnej organizacji świąt.

Gdy podopieczny święta spędza wraz z rodziną, opiekun powinien skupić się na przygotowaniach oraz dekoracji domu, oczywiście o ile podopieczny wykaże taką wolę. Dobrym pomysłem jest odwiedzenie jarmarku świątecznego oraz wspólne przygotowywanie dekoracji.

Może się zdarzyć, że opiekun jest jedyną osobą, która będzie towarzyszyć podopiecznemu w okresie świąt. Należy wtedy zadbać o wszystkie niemieckie tradycje związane z Bożym Narodzeniem, a w ramach dialogu międzykulturowego, także o elementy polskie np. upiec tradycyjny makowiec.

Ważne, aby w tym czasie stworzyć odpowiednią atmosferę, która pozwoli cieszyć się naszemu podopiecznemu wyjątkowym świątecznym czasem .